උබුන්‍ටු භාවිතා කරමු (Ubuntu Guide) 01

"ලිනක්ස් මුල සිටම" ලිපි පෙල දැං ගොඩක් දුර ගිහින් නිසා, මම හිතුව ලිනක්ස් පාවිච්චි කරන්න උත්තේජනයක් ලබා දෙන්න.. මේ ලිපි පෙල ගොඩක් දුරට ඉලක්ක වෙන්නෙ ලිනක්ස් ඩෙස්ක්ටොප් පාවිච්චි කරන අයව. ඒ අතරිනුත් 50%ක් විතර පාවිච්චි කරන්නේ Ubuntu linux නිසා අපි මේක උබුන්‍ටු පාවිච්චි කරන අයට ආධාරකයක් විදිහට තමයි පෙල ගස්වන්නෙ. එතකොට තව දෙයක්, ලිනක්ස් මුලසිටම ලිපි පෙල නවතින්නෙ නෑ.. ඒකත් දිගටම යනවා.. ඒක නිසා ඒකට ඇලී ගැලී ඉන්න අය බය වෙන්න එපා ඒක නවතී කියලා...
උබුන්‍ටු ගැන වැඩි දුර තොරතුරු කිය කියා කාලෙ නාස්ති කරන්න මම අදහස් කරන්නෙ නෑ.. වැඩිදුර විස්තර ඕන අය ubuntu.com වලින් හරි විකිපීඩියා එකෙන් හරි බලාගන්න.. විකිපීඩියා එකේ නම් ලස්සනට සරලව විස්තර කරල තියෙනවා.. ගිහින් බලන්ඩෝ....

පෙරවදන එච්චරයි.. දැං කෙලින්ම වැඩ.. උබුන්‍ටු වලදි වැඩ කරගන්න  Graphical User Interface (GUI) වගෙම command-line interface (CLI) එකත් පාවිච්චි කරන්න පුලුවන්.. මෙකෙන් Graphical User Interface (GUI)  එක ගොඩක් සරල සහ පොඩ්ඩක් වැඩ කරද්දි අල්ල ගන්න පුලුවන් නිසා මේක Terminal එකට බර වෙලා තමයි ලියවෙන්නෙ.. අනික පාවිච්චි කරන Desktop env. එකින් එක්ටත් සමහර Version වලටත් ඒව වෙනස් වෙන නිසා එවා පැහැදිලි කරන්න ගියොත් ටිකක් සංකීර්ණ සහ පැටලිලි සහගත වෙන්න පුලුවන්. කමක් නෑ ටිකක් හුරු උනාම terminal එකත් නිකක් කඩුවක් වගේ තමයි. මේක Menu -> Applications -> Accessories -> Terminal. කියන තැන තමයි සාමාන්‍යයෙන් තියෙන්නෙ..

ලිනක්ස් යකා කෑලි කරමු ලිපි වර්ගයෙදි අපි සාකච්චා කරානෙ අපි ලොග් වෙන්නේ Root user විදිහට නෙවෙයි, ඒක නිසා අපිට Root බල තල ගන්න නම් sudo කියල මුලින් ගහල තමයි කමාන්ඩ් ගහන්න වෙන්නෙ කියල.. ඒක ඉතින් එහෙමම මතක තියා ගන්න..

තව අලුත් දෙයකුත් තියෙනවා.. gksudo පාවිච්චි කරන්න පුලුවන් Graphical Application එකක් terminal එක හරහා ඕපන් කරද්දි..
උදාහරණ.
$gksudo nautilus
එහෙම් නැත්තන්,
$sudo nautilus

තවත් දෙයක් ,
"man" command එක පාවිච්චි කරල කමාන්ඩ් එකකට help manual  එක ගන්නත් පුලුවන්.. ඒක ගොඩාක් ප්‍රයොජනවත්..
උදාහරණය
$man sudo

මේ ලිපි වල වෙනමම APT ගැන විස්තර කරන්න යන්නෙත් නෑ.. ඒව අනික් ලිපි වල හොදට විස්තර කරල තියෙනවනෙ,ඕනෙමනම් නිකමට මතක් කරන්නම් පැකේජ් එකක් දාන විදිහ..මේව ඉතිං අපේ කොල්ලන්ට( ඒ වගෙම කෙල්ලන්ටත්) දැං හොදට හුරු පුරුදු වෙන්න ඕන..
උදාහරණය.
$sudo apt-get install package

ඔයාල පැකේජ් ‍තෝර ගනිද්දි 32bit නම් i386 ‍තෝරගන්න. 64bit එකනම් පාවිච්චි කරන්නෙ amd64 ‍තෝරගන්න..

කෝකටත් කලින් තමුන් පාවිච්චි කරන Ubuntu version එක බලා ගනිමු.
$lsb_release -a

එතකොට කර්නල් එකේ...
$uname -a

උබුන්‍ටු release කරන්නෙ සෑම  මාස හයකටම වතාවක්.. Lucid Lynx (10.04) කියන උබුන්‍ටු එක 2010 හතරවෙනි මාසෙ... බලන්න ඒක අදුරගන්න පුලුවන් නේද නම දිහා බැලුවම.. එතකොට උබුන්‍ටු Karmic Koala (9.10) එක බලන්න 2009.10මාසෙ තමයි Release වෙලා තියෙන්නේ.. දැනට තියෙන අලුත්ම Ubuntu 10.10 (Maverick Meerkat) එක 2010.10 මාසෙනම් අපිට පේනවා ඊලග එක Release වෙන්න තියෙන්නෙ 2011 අප්‍රේල් වල. තව කතන්දරයක් සමහර උබුන්‍ටු Version එනවනෙ LTS කියලා.. ඒ කියන්නේ Long Term Support කියන එක.. මේව ගොඩක් ස්ථායී වගෙම ගොඩක් හොද Version කියල අත්දැකීමෙන්ම කියන්න පුලුවන්..

ලිනක්ස් පාටිශන් ගැන ගොඩක් කතා කරල තියෙන නිසා ඒ ගැන ආයෙම කතා නොකර ඉමු.. නමුත් ඔයාල ලිනක්ස් වින්ඩෝස් දෙකම පාවිච්චි කරනවනම් ගොඩක් අය කරන්නෙ වින්ඩෝස් දාල ලිනක්ස් දාන එක නේද..එතනදි වින්ඩොස් දාද්දි ඕන විදිහට පාටිශන් කඩාගන්න කවුරුත් හොදටම දන්නවනෙ. ඉතින් ඕන විදිහට කඩාගන්න ලිනක්ස් දාන්න හිතාන ඉන්න් කොටස Free Space එකක් විදිහට තියන්න, ලිනක්ස් දාද්දි ඒ කොටස ‍තෝරල දෙන්න. ඒක අලුත් අයට ලේසි ක්‍රමයක්.. ඕන නම් වින්ඩොස් වලින් ලොග් වෙලා Administrstive tools වල Storage තොරල Free Space එකක් හදා ගන්න උනත් පුලුවන් නේ..

මේ දේවල් ගැන "ලිනක්ස් මුල සිටම" ලිපි වල ඉස්සරහට දීර්ඝව කතා කරන්නත් ඕන..තව වැදගත් දෙයක්..ගොඩක් අය දන්නෙ නෑ ලිනක්ස් දාල පස්සෙ වින්ඩොස් දැම්මම කොහොමද Boot loader එකට ලිනක්ස් ගන්නෙ කියන එක.. ගොඩක් වෙලාවට මේක වෙන්නෙ, අපි ලිනක්ස් පාවිච්චි කරනවා වින්ඩොසුත් දාගෙන.. ඔන්න ඉතින් කාලයක් යද්දි කොහෙන් හරි වයිරස් එකක් කඩා පාත් වෙලා විඩෝස් වලට කෙලවෙනවා.. ඔන්න වින්ඩෝස් Format කරල අලුතින් දාන්න වෙනවා, එතකොට ලිනක්ස් දුක් මහන්සියෙන් හදාගත්ත විතරයි.. කොහොමද අයෙ ලිනක්ස් බූට් කරගන්නෙ...?

ඒකට EasyBCD හරි BCD Edit වගෙ එකක් පාවිච්චි කරොත් ලේසියෙන්ම වැඩේ ගොඩ දාගන්න පුලුවං. මෙන්න එකකට ලින්ක් එක
http://neosmart.net/dl.php?id=1

අදට මෙච්චරයි කතා කරන්න වෙන්නෙ. ඉතිරි හරිය ටික ට්ක අපි ඉගෙන ගනිමු.. අද මේක පටන් ගත්ත විතරයි නේ.. අපි අනික් ලිපි පෙලත් එක්ක සමගාමීව මේකත් ඇදගෙන යමු..එහෙනම් ආයෙ හමු වෙනකන් අපි ගියා..