ලිනක්ස් මුල සිටම 15 කොටස

අපි මේ වෙනකොට dpkg සහ rpm කට්ටිය ගැන කතා කරපු නිසා වැදගත් දෙයක් ගැන කතා කරන්න පුලුවන්.. ඒක මම මෙහෙම පටන් ගන්නම්.. මේ කියන කතාව හොදටම තේරෙන්න නම් ලිනක්ස් වල rpm එකක් හරි .deb එකක් හරි download කරල දාන්න උත්සාහ කරල තියෙන්න ඕන.. කොහොමද නිකන් චුයින්ගම් එකක් කටේ දාගත්ත වගේනේ.. ඔන්න A කියල එකක් දාන්න ගියාම ඌ කියනව මට B,C,D, නැතුව බෑ එයාලව කලින් දාන්න කියල.. දුක් විදල උන් හොයාගෙන දාන්න ගියාම කියනවා E නැතුව බෑ කියල.. ඌව දාන්න ගියාම තව එකක්.. තව එකක්... තව... තව.... තව එව්වා ඕන වෙනව.. ඔන්න ඔය වෙලාවට අපිට මල පැනල දමල ගහල වෙන දෙයක් බලා ගන්න හිතෙනවානේ...ඔය ප්‍රශ්නෙ එන්නෙ ලිනක්ස් වල dependency කතන්දරේ නිසා..

ඕක අපිට කලින් ලිනක්ස් පාවිච්චි කරපු උදවියට ආව, ඉතිං එව්වො අපි වගෙ දමල ගහල නිකං ඉන්නෙ නැතුව ඒකට විසඳුමක් හොයාගන්න ට්‍රයි කරාම  .deb කට්ටියට හොද විසඳුමක් ලැබුනා.. අද අපි ඉගෙන ගන්න යන්නෙ අන්න ඒක.. අපිටත් ගොඩක් වැදගත් දෙයක්..

ඉතිං deb කට්ටිය මේකට පොඩි ටූල් එකක් හැදුවා.. ඒක තමයි APT (Advanced Packaging Tool) කියන එක..ලිනක්ස් පොඩ්ඩක් හරි අතගාපු අයට මතක් වෙයි අර apt get install කිය කියා ටයිප් කරේ.. මේයා කරන්නෙ package අයිතිකාරයො ඒව දාල තියෙන තැන් ගැන Source List එකක් තියා ගන්න එක.. හිතන්න කලින් කතන්දරේ අපි A දාන්න ගියා කියල apt පාවිච්චි කරල.. අපි apt -get install pakagename කියල (පස්සෙ කමාන්ඩ් ටික දෙන්නම්.) දුන්නම ඌ කරන්නේ කලින් ලිපියක කියපු අර header එක කියවල ඕන කරන අනික් උන් ටික හොයා ගන්නවා.. එයාලනේ B,C,D,E..... කිය කිය කලින් උදාහරණේ කිව්වේ.. ඉතිං මූ ඇවිත් අපිට කියනවා "මචං A වැඩ කරන්න නම් මේ B,C,D,E... කිය කියා තව් සෙට් එකක් ඕන උන් ටිකත් දාන්නද කියලා.." අපිට තියෙන්නෙ මගෙ මොකෝ කියල හා කියන්න විතරයි.. මූ කොයි ලෝකෙන් හරි (Local machine එකෙන් හරි Local network එකෙන් හරි එහෙම නැත්තං ජංජාලෙට රිංගලා කොහෙ හරි FTP server එකක හරි කොහෙ හරි server එකකින් හරි ගෙනත් බානවා..) කට්ටිය ගෙනැත් දාල අපිට ඕන එකාව දාල දෙනවා.. මාරයි නේ..මේ apt එක කමාන්ඩ් ලයින් වල එකක් නේ.. එක පාවිච්චි කරල හදපු graphical එකක් තියෙනවා Synaptic package manager කියලා.. (උබුන්ටොලට මතකද?) ඉතිං අද කාලෙ ගොඩක් system වල මොකක් හරි ගැජට් එකක් එනවා ඔවා ලේසි කරන්න..software cener, software manager,software installer.... වගේ මොකක් හරි නමකින් ටූල් එකක් එනවාමයි..

.deb කට්ටිය apt එක හදාගත්තම ඒ විදිහට තව තව ටූල් ආව..mandrake linux ගෙ urpmi එක RedHat ගෙ yum එක ඒ වගේ ඒවා..

මේක ඇත්තටම ලිනක්ස් ලෝකෙ ලොකු විප්ලවයක් කිව්වත් හරි.. මේ නිසා තමයි අද අපිට ජංජාල කනෙක්ශන් එකක් එක්ක ලිනක්ස් සීඩී එකක් තිබුනම අනික් ඔක්කොම කරගන්න පුලුවන් කම ලැබිල තියෙන්නේ..

අපි කලිං කිව්ව source list එක තියෙන්නෙ /etc/apt කියන තැන.. ඕනනම් ගිහින් බලන්න රූට් අස්සෙ.. ඔන්න අපි මෙයාව පාවිච්චි කරන්න හදන්නෙ..

මෙතනදි මම මේකත් කියන්න ඕන. මේ කතා කරන්නෙ යන්තං වැඩ ගොඩ දාගන්න පුලුවන් වෙන තරමට මිසක් මේ ගැන හරියට කතා කරන්න නම් ලිපි 20ක් 30ක් වත් යයි.. අපි ඒ ගැන පස්සෙ වෙලාවක බලමුනේද..

දැනට අපි වැඩ ටික කර්ගන්න බලමු..

තියෙන ඔක්කොම පැකේජ් අප්ඩේට් කරමු..
# apt -get update
හරි
$ sudo apt -get update

අප්ග්‍රේඩ් කරමු...

# apt -get upgrade
හරි
$ sudo apt -get upgrade
මේ වෙලාවෙ මෙයා අලුතින් පැකේජ් නොදා අප්ග්‍රේඩ් කළ හැකි එවා විතරක් කරනවා..

මුලු Distribution එකම ඊලග Version එකට අප්ග්‍රේඩ් කරමු..

#apt -get dist -upgrade
හරි
$sudo apt -get -upgrade
ගහන්න.. මේක ටිකක් පරිස්සාමට කොරන්ඩෝ...මෙකට කියනවා ස්මාට් අප්ග්‍රේඩ් කියලත්.. මොකද මුලු system එකම ඊලඟ එකට අප්ග්‍රේඩ් කරන්වා..

මෙකේ තියෙන වාසිය තමයි, එකපාරකට එකක් හරි කිහිපයක් හරි උනත් ඉන්ස්ටොල් වෙන්න කියන්න පුලුවන් කම..(පෙලගස්සන්න පුලුවන්.. ඒත් ලිනක්ස් වල ඇත්තටම ඉන්ස්ටෝල් වෙන්නෙ එක වතාවකට එකයි)

පැකේජ් එකක් දාමු..
#apt-get install nautilus

     Reading Package Lists... Done
     Building Dependency Tree... Done
     The following extra packages will be installed:
       bonobo libmedusa0 libnautilus0
     The following NEW packages will be installed:
       bonobo libmedusa0 libnautilus0 nautilus
     0 packages upgraded, 4 newly installed, 0 to remove and 1  not upgraded.
     Need to get 8329kB of archives. After unpacking 17.2MB will be used.
     Do you want to continue? [Y/n] ඔන්න ඔහොමයි වෙන්නේ..


පැකේජ් එකක් අයින් කරමු...
#pt-get remove gnome-panel

     Reading Package Lists... Done
     Building Dependency Tree... Done
     The following packages will be REMOVED:
       gnome-applets gnome-panel gnome-panel-data gnome-session
     0 packages upgraded, 0 newly installed, 4 to remove and 1  not upgraded.
     Need to get 0B of archives. After unpacking 14.6MB will be freed.
     Do you want to continue? [Y/n] ඔන්න ඔහොමයි එන්නේ...

දැනට ඔය ටික කරල බලන්න.. මම මේ ඔක්කොම එකට සාරාංශ කරල දෙන්නම්..

APT Command = apt-get update

YUM Command = yum list
-------------------------------------------------------------------
APT Command = apt-get upgrade

YUM Command = yum update
-------------------------------------------------------------------
APT Command = apt-get dist-upgrade

YUM Command = yum update
-------------------------------------------------------------------
APT Command = apt-get dist-upgrade

YUM Command = yum upgrade
--------------------------------------------------------------------
APT Command = apt-get install package name

YUM Command = yum install package name
---------------------------------------------------------------------